Ciepło z ziemi czy powietrza? Porównujemy pompy ciepła

Mimo obszernych akcji informacyjnych, rynek pomp ciepła rozwija się w Polsce w sposób umiarkowany. W ostatnich latach możemy co prawda zauważyć znaczny wzrost zarówno zainteresowania, jak i sprzedaży tego rodzaju urządzeń. Dla przykładu, jeszcze w 2012 roku sprzedaż pomp kształtowała się na poziomie 5 tys. egzemplarzy rocznie. Dzisiaj jest to już około 25-27 tys. Niemniej jednak, przez wielu inwestorów, pompa ciepła wciąż traktowana jest mniej poważnie niż „tradycyjne” źródła ciepła. Czy słusznie?

Zasada działania

Niezależnie od rodzaju, pompy ciepła to urządzenia, które pobierają energię cieplną z otoczenia i za jej pomocą ogrzewają wodę w instalacji grzewczej w domu. Każda pompa ciepła składa się ze źródła dolnego, czyli źródła z którego pozyskuje energię (z wody, powietrza czy gruntu), pompy właściwej czyli jednostki, która pobiera, przetwarza i oddaje ciepło, oraz ze źródła górnego, czyli rodzaju instalacji (grzejników, ogrzewania podłogowego czy nawiewowego).
Pompa ciepła może pełnić funkcję głównego źródła ogrzewania, niemal na równi z „tradycyjnymi”. Istotną cechą, jaka wyróżnia pompę ciepła od tradycyjnego kotła jest fakt, że pompa ciepła nie produkuje energii cieplnej. Ona ją pobiera z otoczenia i przekazuje do wnętrza.

Na czym oszczędzamy

O efektywności urządzenia mówi nam współczynnik COP, czyli wskaźnik pokazujący ile darmowej energii cieplnej możemy pozyskać z pracy pompy na każdy 1 kW pobrany z sieci energetycznej. Obecnie, współczynnik COP nie powinien być niższy niż 4. Oznacza to, że na 1 kW energii elektrycznej otrzymujemy 4 kW darmowej energii cieplnej, którą zasilimy naszą instalację.

Dodatkowo, ze względu na to, że energia cieplna, którą pozyskuje pompa, jest dużo niższa niż temperatura wody krążąca w grzejnikach – pompy ciepła wymagają zastosowania ogrzewania niskotemperaturowego, czyli podłogowego. Z tego też względu koszty powstałe z ogrzania instalacji są niższe niż w przypadku zwykłych grzejników.

Istotną rolę odgrywa także bardzo niska awaryjność urządzeń. Pompy ciepła psują się niezmiernie rzadko. Nie wydajemy więc pieniędzy na wizyty serwisu, zakup części zamiennych etc.

Mimo dość dużych nakładów inwestycyjnych, zakup pompy ciepła pozwoli na oszczędności. Pompa ciepła nie wymaga budowy komina, nie potrzebuje przyłączy ani dedykowanego pomieszczenia (urządzenie jest czyste i estetyczne, można je więc postawić niemal w każdym miejscu).

Jaki mamy wybór

Na rynku mamy wiele rodzajów pomp. Urządzenia dzielą się ze względu na rodzaj źródła dolnego oraz górnego. Możemy wyróżnić:

• gruntowa pompa ciepła – pompa ciepła pozyskująca energię cieplną z gruntu. Jest to najbardziej efektywny rodzaj pompy (stabilna temperatura pod ziemią pozwala na stabilną i wydajną pracę pompy, bez przerw spowodowanych zmianami w pogodzie czy temperaturze). Jednak ze względu na wysokie koszty odwiertów i koszty eksploatacyjne, rozwiązanie to z roku na rok traci zwolenników na rzecz innego rodzaju pomp.
• pompa ciepła powietrze-woda – jest to urządzenie wykorzystujące energię z powietrza. Mimo że temperatura powietrza jest najbardziej zmienna, to właśnie ten rodzaj pompy cieszy się obecnie największym powodzeniem. Samo urządzenie jest dość tanie, nie wymaga kosztownej infrastruktury. Instalacja jest prosta i szybka a pełna automatyka pozwala na bezobsługową pracę pompy. Wadą jest oczywiście niestabilność. Pompy ciepła powietrze-woda pracują z pełną wydajnością jedynie w dodatnich temperaturach. W trakcie mrozów ich praca nie jest efektywna i w większości przypadków musi być wspomagana grzałką elektryczną.

W ramach tego typu pompy możemy wyróżnić urządzenia typu:

monoblok – czyli zamknięcie całego urządzenia w ramach jednej jednostki.

split – urządzenie składa się z dwóch jednostek, zewnętrznej oraz wewnętrznej

pompa ciepła powietrze-powietrze – dość nowy rodzaj pompy. Różni się rodzajem źródła górnego. W tym przypadku jest to nie woda, ale system nawiewny. Jako że sam system tego typu dopiero zyskuje grono zwolenników, również ten rodzaj pompy ciepła należy obecnie raczej do ciekawostek niż realnego udziału w rynku.

Na co zwrócić uwagę?

Zanim udamy się do hurtowni, warto zdecydować się na zakup projektu instalacji z pompą ciepła. Dzięki temu otrzymamy dobrze zwymiarowany system grzewczy, który nie będzie obarczony błędami. Moc grzewcza pompy powinna być dopasowana maksymalnie do potrzeb domu. Jeżeli będzie za wysoka, zapłacimy większe koszty. Za mała – nie uzyskamy komfortu cieplnego w domu. Mając w ręku dobrze zrobiony projekt, będziemy mogli bez obaw precyzyjnie porównać oferty firm wykonawczych.
Te mogą różnić się zarówno cenami proponowanych rozwiązań jak i kompleksowość oferty. Nierzadko, ten sam rodzaj pompy będzie miał inną cenę w dwóch ofertach. Z czego to wynika? Przeważnie nie tylko z narzuconej marży ale również różnicy w jakości użytych komponentów.

Porównaj oferty

Droższa oferta może zawierać m.in. energooszczędną pompę, stalowy zbiornik do C.W.U (zamiast emaliowanego), bogatszą automatykę. Warto mieć porównanie i wybrać to, na czym będzie nam najbardziej zależeć. Nie warto jednak za bardzo oszczędzać na materiałach. Różnicę, którą zaoszczędzimy na poziomie inwestycji, będziemy musieli oddać z nawiązką w przypadku awarii.